Te ruash gjuhenNDALIMI I PERGOJIMIT DHE THASHETHEMEVE
PIKA ME RENDESI NE LIDHJE ME KUFIJTE E PERGOJIMIT
SI E PARANDALON DIKUSH VETEN E TIJ NGA PERGOJIMI?
TE RUASH GJUHEN
ÇFARE DUHET TE BEJE DIKUSH NESE E DEGJON SE SHEIKHU I TIJ OSE SHOKU OSE DIKUSH TJETER ESHTE DUKE U PERGOJUAR
PERGOJIMI I ZEMRES
TA PASTROSH VETEN DHE TE PENDOHESH NGA PERGOJIMI
LIDHUR ME THASHETHEMET
Allahu, me i larti, thote:"Nuk e nxjerr nje fjale, veçse ka nje (melaik) duke pare, gati per ta mbajtur shenim". (Kaf:18)
Dhe thote:"Me te vertete, Zoti yt shikon çdo gje". (el-Fexhr:14)
E kam permendur me perpara çfare Allahu ma lehtesoi mua per te folur per llojet e pelqyera te dhikrit. Une gjithashtu doja te perfshija bashke me to gjerat qe jane te papelqyera dhe te ndaluara ne te folurit e dikujt. Kjo per arsye qe ky liber te jete i plote ne lidhje me rregullat e thenieve te personit, dhe i pergjithshem ne lidhje me shpjegimin e llojeve te ndryshme. Keshtu, do te permend disa aspekte per to, te cilat çdo musliman duhet t'i kete parasysh. Shumica e gjerave qe do te permend jane te njohura mire, dhe per kete arsye nuk do t'i permend dëshmitë. Keshtu, me Allahun qendron i gjithe suksesi.
Ta dish se çdo njeri qe bie ne kategorine e te qenit i pergjegjshem per veprat e tij, duhet ta ruaje gjuhen nga te gjitha llojet e te folurit, perveç per ate te folur qe ka perfitim. Keshtu, ne situaten kur te flasesh a te mos flasesh jane ne baraspeshe, atehere Sunneti eshte qe te mos flasesh fare. Kjo eshte per arsye se te folurit e lejuar (ne baraspeshe me te ndaluarin) e hap rrugen drejt asaj qe eshte e ndaluar, dhe te mundohesh me u ruajtur, ne ate grade, nuk e lehteson aspak.
Ebu Hurejrah, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) tha:"Kush beson Allahun dhe Diten e Fundit, le te flase mire ose le te heshte". Bukhari 11/308 nga el-Fet'h dhe Muslimi 47
Ky hadith, per te cilin dijetaret kane rene dakord per vertetesine e tij, eshte prove e qarte se personi nuk duhet te flase, perveç kur e folura e tij eshte e mire dhe kur e folura e tij ka me shume perfitim. Keshtu, nese dikush eshte ne dyshim se nese e folura e tij eshte me perfitime, atehere ai nuk duhet te flase.
Imam Shafi'i, rahimehullah, tha:"Kur dikush deshiron te flase, atehere eshte detyre e tij te mendoje para se te flase. Nese ka diçka me vlere ne ate qe ka per te thene, atehere mund te flase; nese ka dyshim rreth asaj, atehere nuk duhet te flase derisa ta sqaroje dyshimin e tij".
Ebu Musa el-Esh'ari, radiAllahu anhu, transmeton:"O Profeti i Allahut (salallahu alejhi ue selem) cili nga muslimanet eshte me i mire?" Ai u pergjigj:"Ai, nga gjuha dhe dora e te cilit muslimanet jane te sigurte". Bukhari 1/54 ne el-Fet'h dhe Muslimi 42.
Sahl ibn Sa'ad, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Kush me siguron mua (se do te ruaje) çfare ka ne mes te dy faqeve (gjuha) dhe çfare ka ne mes te dy kembeve, une ia siguroj xhennetin". Bukhari 11/308 ne el-Fet'h.
Ebu Hurejrah, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Me te vertete robi do te flase nje fjale duke mos patur kujdes dhe per shkak te saj do te hidhet ne zjarr te xhehennemit, nga nje largesi sa lindja e perendimi". Bukhari 11/308 ne el-Fet'h dhe Muslimi 2988.
Ne transmetimin e Bukharit, eshte vetem me fjalet "...me larg sesa distanca nga perendimi" pa e permendur lindjen. Kuptimi i "...duke mos patur kujdes" eshte se ai nuk ndalon e te mendoje se nese e folura e tij eshte e mire apo e keqe.
Ebu Hurejrah, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Me te vertete robi do te flase fjale qe e kenaqin Allahun, per shkak te se ciles do t'i jepet nje pozite me te cilen Allahu do ta ngreje ne shume grada. Dhe me te vertete robi do te flase fjale qe nuk e kenaqin Allahun, per shkak te se cilave nuk do t'i jepet nje pozite e mire, por (perkundrazi) do te hidhet ne zjarr". Bukhari 11/308 ne el-Fet'h.
Transmetohet ne Muatta te Imam Malik, rahimehullah, dhe ne librat e et-Tirmidhi, rahimehullah, dhe Ibn Maxheh, rahimehullah, nga Bilal ibn Harith el-Muzni, radiAllahu anhu, se i Derguari i Allahu (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Me te vertete nje njeri do te flase me fjale qe e kenaqin Allahun, te cilave ai nuk u kushton vemendje se çfare do te fitonte nga ato, dhe per shkak te saj Allahu do ta shenoje per te ne Kenaqesine e Tij deri ne diten qe e takon Ate. Dhe me te vertete nje njeri do te flase me fjale qe nuk e kenaqin Allahun, te cilave ai nuk u kushton vemendje se çfare do te fitonte nga ato, dhe per shkak te saj Allahu do ta shenoje ate tek pakenaqesia e Tij deri ne diten qe e takon Ate". Sahih - Transmetohet nga et-Tirmidhi 2420 te Tuhfeh el-Ehuedhi, Ibn Maxheh 3970 dhe Malik 2/985 nga rruga e Muhammed ibn Amr.
Sufjan ibn Abdil-lah, radiAllahu anhu, transmeton se ai ka thene:"O i derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) me thuaj mua nje gje qe ta kapem fort pas saj". Ai tha:"Thuaj: Besoj ne Allahun dhe qendro i forte (ne kete)". Une i thashe:"O i derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) cila eshte gjeja më me rendesi qe duhet t'i frikesohem nga vetja ime?" Keshtu, ai e kapi gjuhen e tij dhe tha:"Kete". Sahih - Transmeton et-Tirmidhi 2522 te Tuhfeh el-Ehuedhi, Ibn Maxheh 3972 dhe Ahmedi 3/413 nga ez-Zuhri nga Muhammed ibn Abdurr-Rrahman ibn Ma'iz nga Sufjan ibn Abdil-lah eth-Thakafi. Muslimi 2/8-9 te Sherh Neueui e transmeton nga rruga e Hisham ibn Uruah... Se bashku hadithi eshte i vertete per shkak te rrugeve te ndryshme te transmetimit. Jam i habitur sesi autori nuk e ka permend kete hadith tek Sahih Muslim, ku edhe gjendet.
Ibn Umeri, radiAllahu anhu, transmeton se i derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Mos flisni shume pa e permendur Allahun, sepse me te vertete te folurit e shumte pa e permendur Allahun i forcon zemrat. Dhe me te vertete njerezit qe jane me larg nga Allahu jane ata qe i kane zemrat e forcuara". Da'if, transmetohet nga et-Tirmidhi 2523 dhe 2524 nga rruga e Ibrahim ibn Abdullah ibn Hatib nga Abdullah ibn Dinar nga Ibn Umeri. et-Tirmidhi ka thene:"Ky eshte hadith i çuditshem. Nuk e dime kete hadith vetem se nga rruga e Ibrahim ibn Abdullah ibn Hatib. Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Ai eshte Ibn Abdullah ibn el-Harith ibn Hatib el-Xhumhi. Ibn Ebi Hatim e permend ate ne Xhehr ue Te'dil 2/110, por as nuk e ka aprovuar as nuk e ka kritikuar. edh-Dhehebi e permendi ne Mizan el-Itidal 1/41 dhe e permendi kete trasnmetim si transmetim te vetem. Pastaj tha:"Nuk di asnje kritike kundra tij". Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Mosdituria se ka apo s'ka kritike ndaj tij, nuk e ben ate me domosdo te besueshem. Imam Malik e permend ne Muuatta 2/986 si thenie e Isa ibn Merjem, alejhi selam.
Ebu Hurejrah, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Kujt i jepet mbrojtja nga Allahu nga e keqja qe ka ne mes te dy faqeve dhe nga e keqja qe ka ne mes te dy kembeve, do te hyje ne xhennet". (9) Tirmidhi ka thene se eshte hadith hasen. Sahih - transmetohet nga et-Tirmidhi 2521 te Tuhfeh el-Ehuedhi, nga rruga e Ibn Ixhlan nga Ebu Hazim. Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Senedi eshte hasen, sepse Muhammed ibn Ixhlan eshte i ndershem. Muslimi transmeton prej tij nga transmetimet e tija keshilluese. Keshtu, hadithi eshte sahih per shkak te provave mbeshtetese.
Ukbah ibn Amir, radiAllahu anhu, transmeton:"Thashe:"O i derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) si e arrin dikush shpetimin?" Ai tha:"Permbaje gjuhen tende, rri ne shtepine tende dhe qaj per mekatet e tua". (10) Sahih – transmeton Ibn el-Mubarak ne ez-Zuhd 134 dhe nga ai Ahmedi 5/259 dhe et-Tirmidhi 2517 te Tuhfeh el-Ehuedhi nga rruga e Ubejdullah ibn Zuhr nga Alii ibn Jezid. Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Senedi eshte shume i dobet, sepse ka dy defekte ne te. E para, Ubejdullah ibn Zuhr ka dobesi dhe e dyta, Alii ibn Jezid eshte shume i dobet. Sidoqofte, Ahmedi 4/148 e transmeton ate nga rruga e Mu'adh ibn Rifa'ah nga Alii ibn Jezid. Keshtu, defekti i pare ngrihet per shkak se Mu'adh eshte i ndershem. Gjithashtu et-Taberani 59 e transmeton nga rruga e eth-Theuban nga babai i tij nga el-Kasim nga Ebu Umamah. Senedi eshte hasen, keshtu qe defekti i dyte ngrihet.
Ebu Se'id el-Khudrij, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Kur biri i Ademit zgjohet nga gjumi, te gjitha pjeset e trupit te tij kerkojne mbrojtje nga gjuha e tij duke thene:"Ki frike Allahun ne lidhje me ne, sepse ne jemi pjese e jotja. Nese ti je e drejte edhe ne jemi te drejtje dhe nese ti je e prishur edhe ne do te prishemi". (11) Hasen - transmetohet nga et-Tirmidhi 2518 te Tuhfeh el-Ehuedhi, Ahmedi 3/95-96, Ibn el-Mubarak ne ez-Zuhd 1012 dhe te tjere, nga rruga e Hamad ibn Zejd nga Ebu Subha nga Sa'id ibn Xhubejr. Senedi i tij eshte hasen, transmetuesit jane te gjithe te besueshem perveç Ebu Subhas. Emri i tij eshte Suhejb dhe ai ishte skllavi i liruar i Ibn Abbasit. Ebu Zur'ah dhe Ibn Hibban e deklaruan te besueshem dhe shume kane transmetuar nga ai. Keshtu, hadithet e tij jane te pranueshme.
Umm Habibah, radiAllahu anha, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Çdo fjale e birit te Ademit eshte kundra tij e jo me te, perveç urdherimit ne te mire e ndalimit nga e keqja, si dhe permendja e Allahut, i lartesuar qofte". (12) Da'if - transmetohet nga et-Tirmidhi 2525 te Tuhfeh el-Ehuedhi, ibn Maxheh 3974 nga rruga Muhammed ibn Bishar. Ky hadith eshte i dobet per shkak se ka dy defekte. E para eshte Umm Salih, gjendja e saj eshte e panjohur. E dyta eshte Muhammed ibn Jezid el-Khanis.
Mu'adh ibn Xhebel, radiAllaha anhu, transmeton:"Une i thashe:"O i derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) Me thuaj per nje veper qe do te me çoje ne xhennet dhe do te me largoje nga zjarri". Ai tha:"Me ke pyetur per nje çeshtje te madhe, por eshte lehte per ate qe Allahu, i lartesuar qofte, ia lehteson. Duhet ta adhurosh Allahun, duke mos shoqeruar asnje me te; duhet te falesh namazin dhe ta japesh zekatin, duhet te agjerosh Ramadanin dhe te kryesh Haxhin tek Shtepia". Pastaj tha:"A t'i tregoj ty hyrjet e miresise? Agjerimi eshte mburoje, sadakaja i shuan mekatet ashtu si uji e shuan zjarrin, dhe gjithashtu (kete e ben) namazi i njeriut ne thellesine e nates". Pastaj ai recitoi:"Largohen nga shtreterit e tyre duke qare te Zoti i tyre me frike e shprese, dhe shpenzojne nga ato qe Ne i kemi dhene atyre. Asnje shpirt nuk e di se çfare eshte mbajtur ne fshehtesi nga lumturia, si shperblim per ate qe benin". (es-Sexhdeh:16)
Pastaj ai (salallahu alejhi ue selem) tha:"A ta them kreun e çeshtjeve, shtyllen dhe pjesen me te larte?" I thashe:"Po, O i derguari i Allahut". Ai tha:"Kreu i çeshtjeve eshte Islami, shtylla eshte namazi, dhe pjesa me e larte eshte xhihadi. A te them se çfare e kontrollon te gjithe kete? Une thashe:"Po, O i derguari i Allahut". Ai e kapi gjuhen e vet dhe tha:"Permbaje kete!" Une i thashe:"O i derguari i Allahut, a do te merremi ne llogari per ate qe themi?" Ai tha:"Te humbte nena, o Mu'adh. A ka diçka qe i ben njerezit te zvarriten me fytyrat e tyre - ose ai tha - me hundet e tyre ne zjarr veçse frytet e gjuheve te tyre". (13) Sahih - Transmeton et-Tirmidhi 2616, Ibn Maxheh 2973 dhe Ahmedi 5/231 nga rruga e Mu'amar prej Asim ibn Ebi Nuxhud nga Ebu Ua'il. Ahmedi 5/235-236 gjithashtu e transmeton nga rruga e Shahr. Une (Sheikh Selim el-Hilali hafidhehullah) them:"Senedin e ka te dobet, sepse Shahr ka patur kujtese te dobet. Ahmedi 5/234 gjithashtu e transmeton nga rruga e Ibn el-Mugiras. Une (Sheikh Selim el-Hilali hafidhehullah) them:"Senedin e ka te dobet sepse Ebu Bekri, qe eshte Abdullah ibn Ebi Mejrem esh-Shami, ua ngaterronte transmetimet e tij. Por, transmetuesit e tjere jane te besueshem. Keto rruge te ndryshme transmetimi e forcojne njera-tjetren, nese do Allahu.
Ebu Hurejrah, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Prej islamit te mire te dikujt eshte qe te braktise gjerat qe nuk i interesojne". (14) Sahih - Transmeton Malik 2/903 me rrugen e tij, et-Tirmidhi 2420 qe eshte: nga ibn shihab nga Ali ibn el-Husejn nga Ali. Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Transmetuesit jane te besueshem vetem se hadithi eshte mursel. et-Tirmidhi 2419 dhe Ibn Maxheh 2976 e transmetojne nga rruga e Euzait. Une (Sheikh Selim el-Hilali, hafidhehullah) them:"Senedi eshte hasen, transmetuesit jane te besueshem, perveç Kurrah ibn Abdurr-Rrahman ibn Hejuid. Ne permbledhje hadithi eshte i vertete per shkak te transmetimeve te tjera dhe evidencave nga nje grup sahabesh...
Abdullah ibn Amr ibn As, radiAllahu anhu, transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Kush hesht, ai eshte i shpetuar". (15) Sahih - Transmeton et-Tirmidhi 2618, ed-Darimi 2/99 dhe Ahmedi 2/159 dhe 177 nga rruge te ndryshme nga Ibn Lehi'ah. et-Tirmidhi ka thene:"Hadith i çuditshem, nuk e kemi degjuar perveç nga transmetimi i Ibn Lehi'as". Ai ka qellim se hadithi eshte i dobet, sepse Ibn Lehi'ah ka kujtese te dobet. Dhe autori (Neueui) ka rene dakord me te. Sidoqofte, disa kane transmetuar nga ibn Lehi'ah dhe transmetimet e tyre nga ai jane te verteta. Ibn el-Mubarak e transmeton kete ne ez-Zuhd 385 dhe gjithashtu ibn Uahb ne el-Xhami 2/85. Ne fund, hadithi eshte i vertete.
Persa i perket transmetimeve nga Selefet rreth kesaj çeshtjeje, atehere ato jane te shumta. Nuk ka nevoje te permenden ato pasi kemi permendur hadithet e meparshme. Sidoqofte, do te permendim disa prej tyre.
Na ka arritur se Kass ibn Sa'ada dhe Ekthem ibn Sejfi u takuan dhe njeri i tha tjetrit:"Sa te meta ke mundur te gjesh tek biri i Ademit?" Tjetri tha:"Jane te shumta qe te numerohen, sidoqofte, te metat qe munda te numeroj ishin 8 mije. Zbulova edhe nje gje qe nese e ve ne praktike, te gjitha keto te meta do te jene te fshehura. Ai pyeti:"Cila eshte" Ai u pergjigj:"Te ruash gjuhen".
Ebu Ali Fudejl ibn Ijjad tha:"Kush i perkufizon fjalet e tij te jene ne perputhje me veprat e tij, do ta zvogeloje te foluren e tij ne ate qe nuk i intereson".
Imam Shafi'i i tha nxensit te tij, Rebi'ut:"O Rebi'i! Mos fol per gjerat qe nuk te interesojne, sepse me te vertete çdo here qe e flet nje fjale, ajo (fjala) te kontrollon ty e ti nuk ke kontroll mbi te".
Abdullah ibn Mes'ud, radiAllahu anhu, ka thene:"Nuk ka asgje qe meriton te burgoset me shume sesa e meriton gjuha".
Te tjere kane thene:"Shembulli i gjuhes eshte si i nje kafshe te eger: Nese nuk e fut ne kafaz, do te shkoje kundra teje".
Ebul Kasim el-Kushejri ka thene ne te famshmen Risalah:"Te heshtesh eshte shpetim dhe eshte nga parimet baze. Te rrish i qete ne kohet e duhura eshte cilesi e burrerise, ashtu si te folurit kur eshte koha te flasesh eshte nga gjerat me fisnike".
Dhe ai tha:"E degjova Ebu Alij ed-Dahak qe tha:"Kush rri i heshtur ne lidhje me te verteten, ai eshte nje shejtan i heshtur".
Ai gjithashtu tha:"Persa i perket pelqimit te atyre qe mundohen me bere mire duke heshtur, atehere kjo eshte sepse ata i dine pasojat e keqija te te folurit dhe se shpirterat jane te kenaqur me te (te folurin). Eshte gjithashtu per shkak te cilesive te lavderueshme qe do te tregoje dhe se do ta beje ate te shkoje drejt dallimit te tij dhe llojit te tij, qofte te folurit e mire ose e kunderta. Kjo eshte cilesi e atyre qe kane devotshmeri fetare, dhe eshte nje nga shtyllat e edukimit te njerezve. Çfare eshte thene ne poezi per kete eshte:
Ruajeni gjuhen, o njerez
Dhe mos e leni t'ju kafshoje, se ajo eshte nje gjarper
Sa shume njerez ne varret e tyre jane, qe jane vrare nga gjuhet e tyre
Kush ka frike ne takimin me Te - eshte ai qe eshte trim.
NDALIMI I PERGOJIMIT DHE THASHETHEMEVE
Dije se keto dy gjera jane nga me te uletat dhe te qortueshmet nga te gjitha gjerat, megjithkete me te perhapurat midis njerezimit, ne ate menyre saqe asnjeri nuk eshte i lire pej tyre (pergojimit dhe thashethemeve) perveç disa njerezve.
Sa per pergojimin (ghibah) atehere ajo eshte kur te permendesh diçka rreth nje personi (ne mungese te tij) te cilen ai e urren (te permendet) qofte kjo ne lidhje me trupin e tij, karakteristikat fetare te tij, punet e tij te dunjase, vetes se tij, pamjes se tij te fizike, karakterit te tij, pasurise se tij, femise se tij, babait te tij, gruas se tij, sherbetorit te tij, skllavit te tij, kokores se tij, veshjes se tij, menyres se tij te ecjes, buzeqeshjes se tij, mungeses se moralit te tij, vrenjtesise se tij, gazit te tij, ose ndonje gje tjeter e lidhur me kete qe thame me lart. Po ashtu, eshte e njejte nese e permendni keto gjera per te me fjale, nepermjet shkrimeve, ose nese ju veni ne dukje ose tregoni ate duke bere gjeste me syte tuaj, dore, apo koke.
Sa per trupin, atehere kjo eshte kur ju thoni:"ai eshte i verber", "ai çalon", "ai eshte sy-turbullt", "ai eshte tullac", "ai eshte i shkurter", "ai eshte i gjate", "ai eshte i zi", "ai eshte i verdhe". Sa per cilesite e tij fetare, atehere kjo eshte kur ju thoni:"ai eshte mekatar", "ai eshte hajdut", "ai eshte tradhtar", "eshte shtypes", "ai e merr namazin lehesisht", "ai nuk kujdeset per papastertite", "ai nuk sillet mire ndaj prinderve te tij", "ai nuk e paguan zekatin ashtu siç duhet"dhe, "ai nuk eviton shpifjen". Sa per çeshtjet e kesaj bote, atehere kjo eshte kur ju thoni:"ai ka sjellje te keqija", "ai eshte i shkujdesur ndaj njerezve", "ai nuk mendon se ndonjeri ka te drejte mbi te", "ai flet shume", "ai han dhe flen shume", "ai flen ne kohe jo te duhura", "ai ulet ne vendet qe nuk i perket te ulet".
Sa per çeshtjet lidhur me prinderit e ndonjerit, atehere kjo eshte kur ju thoni:"babai i tij esht mekatar", "Indian", "Nabatean", "Negro (zezak)", "qe rri kot", "mbjelles", "shites gjedhesh", "marangoz", "farketar", "thures". Sa per karakterin e tij, atehere kjo eshte kur ju thoni:"ai ka sjellje te keqija", "ai eshte arrogant", "ai eshte grindavec", "ai nxiton dhe ngutet", "ai eshte tiran", "ai eshte i dobet", "ai ka zemer te dobet", "ai eshte i papergjegjshem", "ai eshte i mjere", "ai eshte i shthurur", etj. Sa per veshjen, kjo eshte kur ju thoni:"ai ka menge te gjera", "i ka te shkurtra te kthyerat e rrobes", "sa veshje e papaster", e keshtu me radhe.
Kategorite e ngelura mund t'i nxjerrim bazuar mbi ate qe permendem, duke konsideruar qe burimi i rregullit pas tij eshte:"Zenia ne goje e disa aspekteve rreth tij, te cilat ai urren t'i permenden". Ebu Hamid el-Ghazali citoi renien dakord te dijetareve Islame ne lidhje me pergojimin, e cila eshte:"Permendja e njerezve tjere nga ndonjeri (ne mungese te tyre) me diçka qe ata e urrejne t'u permendet". Hadithi i vertete qe qarteson kete do te jepet me vone.
Sa per thashethemet (namimah) atehere kjo eshte kur ndonjeri bart fjalet e njerezve nga nje grup i individeve tek nje tjeter, me qellim per te shkaktuar rremuje midis atyre te dyve.
Keto jane perkufizimiet e te dyjave. Sa per vendimet e tyre, atehere ato jane te ndaluara bazuar ne pajtimin e njezeshem te dijetareve Islame. Evidenca e qarte ne Kur’an, Sunnet dhe konsensusin e ummetit tregon ndalimin e saj. Allahu thote:
"Dhe mos pergojoni njeri-tjetrin" (el-Huxhurat:12)
Dhe Ai thote:
"Mjere per kedo qe shpif dhe pergojon" (el-Humezeh:1)
Dhe Ai thote:
"Pergojues, qe bart shpifje (nder njerez)". (el-Kalem:11)
Hudhejfe (ra) transmeton se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Ai i cili perhap thashetheme (namam) nuk do te hyje ne Xhennet". (Sahih - Transmetuar nga el-Bukhari (10/472 ne el-Fet'h) dhe Muslimi (105) dhe perpilimi eshte nga ai).
Ibn ‘Abbas (ra) transmeton se i Derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) njehere kaloi afer dy varreve dhe tha:"Me te vertete ata (te vdekurit ne ato varre) te dy jane duke vuajtur dhe ata nuk po vuajne per diçka te madhe".
Ne transmetimin e el-Bukhari thuhet:"Mirepo, kjo vertet eshte diçka e madhe. Sa per te parin, ai shkonte rreth e rrotull duke perhapur thashetheme (namimah) dhe sa per tjetrin, ai nuk e mbronte veten nga urina e tij". (Sahih - Transmetuar nga el-Bukhari (1/317 dhe 322, 3/222 - 223 dhe 242) dhe Muslimi (292).
Dijetaret thone se kuptimin i "dhe ata nuk po vuajne per diçka te madhe" eshte:"diçka e madhe" sipas opinionit te tyre ose "diçka e madhe" per ata qe ta lene ate.
Ebu Hurejre (ra) transmeton se i Derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) njehere tha (shokeve ti tij):"A e dini ju se çka eshte pergojimi"? Ata thane:"Allahu dhe i Derguari i Tij e dine me mire". Ai tha:"Zenia ne goje e diçkaje rreth vellait tuaj (ne mungese te tij) te cilen ai e urren (ti permendet)". I eshte thene:"Çfare ne qofte se ajo ekziston te vellai im, ajo e cila une them (per te)"? Ai (salallahu alejhi ue selem) tha:"Ne qofte se ju gjeni tek ai ate çka thoni, atehere ju e keni pergojuar ate; ne qofte se ajo çfare thoni nuk gjendet tek ai, atehere ju i keni shpifur atij". (Sahih - Transmetuar nga Muslimi (2589).
Ebu Bekr (ra) transmeton se i Derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) tha ne hutben e tij ne diten e Kurbanit, gjate haxhit lamtumires:"Me te vertete gjaku juaj, pasuria juaj dhe nderi juaj jane te shenjta per ju, mu siç kjo dite e juaja eshte e shenjte, ne kete toke tuajen, ne kete muaj tuajin. A nuk e percolla (porosine tek ju)?" (Sahih - Transmetuar nga el-Bukhari (1/199 tek el-Fet'h).
'A'ishah (ra) transmeton:"I thashe Profetit (salallahu alejhi ue selem): Ti je me i gjate se Safija per kaq e kaq (disa nga transmetuesit thone se kjo nenkupton se ajo ishte e shkurter)". Keshtu qe ai (salallahu alejhi ue selem) tha:"Ti ke thene nje fjale, e cila po te perzihet me ujin e detit, sigurisht do ta njolloste ate". (Sahih - Transmetuar nga Ebu Daud (4875) et-Tirmidhi (2624 tek et-Tuhfah dhe Ahmedi (6/189) nga rruga e Sufjan Ibn 'Ali Ibn el-Akmar. Une them: Zinxhiri i tij i transmetimit eshte i vertete, transmetimet e tij jane te besueshme).
et-Tirmidhi tha se ky hadith ishte hasan sahih. Une them se fjala per njollosjen (mazaxha) do te thote: Qe ajo (thenia e saj) po te perzihej me ujin me nje perzierje te tille, ajo (thenia) do ta ndryshonte shijen dhe eren e tij per shkak te sertesise se kuterbimit dhe poshtersise se saj (fjales). Ky hadith eshte nje nga provat me te medha per pohimin e ndalimit te pergojimit, ne mos me e madhja (prove). Dhe une nuk di asnje tjeter hadith qe arrin kete nivel lidhur me denimin e pergojimit.
"Dhe ai (profeti) nuk flet nga deshira e tij (e vete atij). Kjo eshte vetem Shpallje qe i shpallet". (en-Nexhm:3-4).
I kerkojme Allahut, me Bujarit, per butesine dhe faljen e Tij per te gjitha veprat e neveritshme.
Enes (ra) transmeton se i Derguar i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Kur une u ngrita (ne qiej) hasa ne nje populli qe i kishte thonjte e tunxhit, me te cilet ato gervishnin fytyrat dhe gjoksat e tyre. Keshtu qe une thashe: 'Kush jane keta njerez, o Xhibril'? Ai tha: 'Ata jane te cilet hane mishin e njerezve dhe i çnderojne ata". (Sahih - Transmetuar nga Ahmedi (3/224) Ibn Ebi ed-Dunja tek es-Samat (165-572) nga Ebul-Mughirah. Eshte transmetuar gjithashtu nga Ebu Dawud (4878 - 4879) Thene shkurt, hadithi ne formen meusul eshte i vertete dhe Allahu e di me se miri).
Eshte transmetuar gjithashtu nga Se'id Ibn Zejd (ra) se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Me te vertete nje nga format me te keqija te Ribase (interesit) eshte poshterimi i nje Muslimani pa te drejte". (Sahih - Transmetuar nga Ebu Dawud (4876) Ahmed (1/190) dhe el-Hejthem Ibn Kuleib ne el-Musned (2/30) nga rruga e 'Abdullah Ibn Ebi Husein nga Nawfil Ibn Mesahik. Une them: Ky zinxhir i transmetimit eshte i vertete - te gjithe transmetuesit e tij jane te besueshem. Hadithi ka deshmi ndihmese nga hadith tjeter transmetuar nga el-Bera Ibn 'Azib, 'Abdullah Ibn Mesud, dhe 'Abdullah Ibn 'Abbas (ra). Shiko et-Targhib (3/503 - 505).
Ebu Hurejreh (ra) transmeton se i Derguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thene:"Muslimani eshte vella i Muslimanit tjeter. Ai nuk e tradhton ate, as nuk e genjen, as nuk e braktis. Gjithçka e Muslimanit tek (tjetri) Musliman eshte e shenjte: nderi i tij, pasuria e tij dhe gjaku i tij. Takwa (frika dhe bindja tek Allahu) eshte mu ketu (duke treguar nga gjoksi i tij). Mjafton si e keqe per nje person qe ta shikoje me perçmim shokun e tij Musliman". (Sahih - Transmetuar nga et-Tirmidhi (1992) nga Hisham Ibn Sa'ad nga Zejd Ibn Aslam nga Ebu Salih. et-Tirmidhi e deklaron ate hasen, dhe eshte siç ai thote. Ka nje transmetim tjeter qe njoftohet nga Muslimi (2564) dhe Ahmedi (2/277, 311 dhe 360) nga Ebu Se'id. Autori (ra) ka harruar te permend keto rruge te transmetimit).
et-Tirmidhi tha se eshte hadith hasen. Une them se nuk ka ndonje hadith me te madh ne perparesi dhe me më shume ne pika te perfitimit se sa ky hadith. Dhe me Allahun eshte i gjithe suksesi.
PIKA ME RENDESI NE LIDHJE ME KUFIJTE E PERGOJIMIT
Ne kapitullin e meparshem thame se pergojimi eshte kur nje njeri permend diçka per nje njeri tjeter (ne mungese) te cilen ky i fundit nuk e pelqen qe te permendet, qofte ajo duke perdorur fjale, shkrime, ose duke bere gjeste per te treguar se mendon ne te, ose duke e treguar ate me sy, me dore a me koke.
Direktivat e tij: Çdo gje qe i ben te tjeret t'i kuptojne te metat ne nje musliman, atehere ajo eshte pergojim qe eshte i ndaluar. Shembull per kete eshte kur dikush u thote te tjereve se filani çalon, ecen shtrember ose diçka te ngjashme me kete, me te te cilave personi do qe ta poshteroje personin tjeter. E gjithe kjo eshte Haram dhe nuk ka mendim tjeter per kete gje. Nje shembull tjeter eshte kur nje autor permend nje person te veçante ne librin e tij, duke thene:"... filani thote keshtu e ashtu..". duke deshiruar me kete qe ta degradoje dhe ta çnderoje ate. Kjo eshte Haram. Mirepo, nese qellimi eshte qe te sqarohet gabimi i atij personi qe ai te mos ndiqet (gabimi i tij) ose te sqarohet mungesa e dijes tek ai qe te mos lajthise te tjeret dhe mendimet e tia te merren per baze, atehere kjo nuk eshte pergojim, por eshte keshille, e cila eshte detyre dhe per te cilen do te shperblehet nese vertet qellimi i tij ka qene per te (per te dhene keshille, jo per te degraduar).
[img]
[/img]
Titulli: Te ruash gjuhen 
Sun Jan 02, 2011 12:24 am